LECZENIE I PROFILAKTYKA
Aktywność fizyczna jest jednym z elementów procesu leczenia oraz profilaktyki w cukrzycy. Niestety rozwój cywilizacyjny sprawił, że część społeczeństwa ograniczyła swoją aktywność fizyczną do minimum. Według badań z 2012 roku opublikowanych na stronie Głównego Urzędu Statystycznego tylko 46% Polaków jest aktywnych fizycznie. Mężczyźni częściej podejmowali aktywność (49%), niż kobiety (43%). Najbardziej aktywną grupą były dzieci oraz młodzież do dwudziestego roku życia (ok 70%), a najmniej aktywną grupą były osoby w wieku sześćdziesiąt lat i więcej (25%). Sytuacja jest na tyle poważna, że WHO ogłosiło niedostateczną aktywność fizyczną jako czwarty w kolejności czynnik ryzyka przedwczesnych zgonów na świecie. Jednakże znaczenie aktywności fizycznej w cukrzycy jest większe niż się wydaje.
ZALECENIA
Według zaleceń American Diabetes Association wysiłek fizyczny powinien:
- trwać przynajmniej 150 minut tygodniowo i być rozłożony na trzy jednostki, z przerwami nie dłuższymi niż dwa dni i mieć umiarkowaną aktywność
- trwać przynajmniej 90 minut tygodniowo i być rozłożony na trzy jednostki, z przerwami nie dłuższymi niż dwa dni i mieć intensywny charakter.
Co należy robić?
Na aktywność fizyczną w ciągu dnia składa się: aktywność w miejscu pracy, spontaniczna aktywność w ciągu dnia. Dodatkowo aktywność związana z przemieszczaniem się i pracami w gospodarstwie domowym oraz dodatkowe, zaplanowane ćwiczenia fizyczne.
Regularny wysiłek może zapobiegać rozwojowi tej choroby u osób z czynnikami ryzyka lub spowalnia progresje stanów przedcukrzycowych. Głównym celem aktywności fizycznej jest zwiększenie wrażliwości tkanek na insulinę. Ma to miejsce dzięki wielu procesom zachodzącym podczas wysiłku:
- zwiększenie aktywności enzymów związanych z metabolizmem glukozy i enzymów oksydacyjnych,
- zwiększenie aktywności transporterów komórkowych glukozy tj. GLUT 4 (zarówno podczas wysiłku, jak i zwiększenie syntezy przez regularny trening),
- zmniejszenie nadmiernego uwalniania glukozy.
Te procesy korzystnie wpływają na homeostazę glukozy i mogą ograniczać rozwój choroby mimo występujących czynników ryzyka. Ta zależność została udowodniona w wielu wynikach:
– badanie z randomizacją The Da Qing and Diabetes Study przeprowadzone na 577 mężczyznach z nietolerancją glukozy wykazało, że w grupie podejmującej regularną aktywność fizyczną prawdopodobieństwo rozwoju cukrzycy typu 2 zmniejszyło się o 46 %,
– badanie Diabetes Prevention Program przeprowadzone na 3234 osobach wykazało, że w grupie podejmującej aktywność fizyczną ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2 zmniejszyło się o 58 %, w porównaniu z grupą placebo. Dlatego tak bardzo ważne jest znaczenie aktywności fizycznej w cukrzycy.
Znaczenie aktywności fizycznej
Według dietetyków aktywność fizyczna jest też ważnym elementem w leczeniu cukrzycy. W badaniach Dunstana i wsp. zaobserwowano obniżenie poziomu glukozy i insuliny we krwi na czczo. U pacjentów chorych na cukrzycę typu 2 efekty zaobserwowano już po 8 tygodniach treningu, w porównaniu z grupą niećwiczącą. Wykazuje to lepszą tolerancję glukozy, mimo mniejszego stężenia insuliny. Jednakże we współczesnej terapii dąży się nie tylko do kontroli gospodarki węglowodanowej, ale również do normalizacji masy ciała. Jak i również zwiększenia aktywności fizycznej, wprowadzenia zbilansowanej diety, leczenia nadciśnienia tętniczego oraz innych chorób układu krążenia, jak i utrzymywania glikemii w przedziałach możliwie najbliżej normy.
Dlatego aktywność fizyczna jest tak ważna, ponieważ sprzyja nie tylko poprawie samej gospodarki węglowodanowej, ale również innych parametrów, takich jak np. zmniejszenie masy ciała czy leczenie nadciśnienia tętniczego. Redukcja tkanki tłuszczowej pozwala na zwiększenie wrażliwości tkanek na insulinę oraz zapobiega wystąpieniu powikłań cukrzycowych. Systematyczne ćwiczenia pozwalają obniżyć wartość ciśnienia tętniczego oraz zapobiegają wielu chorobom układu krążenia, utrzymując sprawność serca w dobrej kondycji. Wysiłek fizyczny jest również ważnym elementem pozytywnie wpływającym na stan psychiczny chorego. Pozwala on na ograniczenie stresu, zmniejsza napięcie psychiczne i polepsza ogólną kondycję psychofizyczną chorego. Tak kompleksowe działanie aktywności fizycznej pozwala, po wprowadzeniu regularnych treningów, na efektywne leczenie chorego.
Bibliografia:
- Główny Urząd Statystyczny (2013), Uczestnictwo Polaków w sporcie i rekreacji ruchowej 2012r., Warszawa
- Kolwalska K., Męczkowska A. (2014), Wybrane czynniki ryzyka cukrzycy typu 2 w kontekście planowania strategii promocji i zdrowia, Ostrowiec
- Mamczur P. (2017), Trening i suplementacja przy cukrzycy
- Skorupska S., Chomiuk T., Mamcarz A. (2008), Czy sport to zdrowie dla chorego dla cukrzycę?, Warszawa
- Zalecenia Amerykańskiego Towarzystwa Diabetologicznego (2001), Cukrzyca i wysiłek fizyczny
- Zegan M., Michota-Katulska E., Lewandowska M., Boniecka I. (2017), Rola podejmowanej aktywności fizycznej w profilaktyce oraz wspomaganiu leczenia otyłości oraz cukrzycy typu 2, Warszawa
Najnowsze komentarze